कपालभाती - शुद्धिक्रिया

कपालभाती - शुद्धिक्रिया

हि श्वसन संस्थेची शुध्दक्रिया आहे.

कपाळ म्हणजे कवटी

भाती म्हणजे शुद्धता .

कवटीतील इंद्रिये व श्वसन संस्थेची शुद्धता हि म्हणजेच कपालभाती होय .

-हि क्रिया कुठल्याही ध्यानात्मक आसनात करावी .

-हात द्रोण मुद्रा मध्ये गुडघ्यावर ठेवणे

-पाठीचा कणा ताट ,मान सरळ ,डोळे अलगद मिटलेले ,संथ श्वसन .

-प्रथम सावकाश श्वास घेणे .

-घेतलेला श्वास पोटाच्या स्नायूंच्या साहाय्याने श्वासपटलाच्या साहाय्याने जोरदार झटका देत श्वास सोडणे (पोट आत खेचून )(प्रयत्ननपूर्वक रेचक )

-श्वास सोडल्यानंतर श्वास स्वतःहून घ्यायचा नाही .

-पोटाचे स्नायू ढिले सोडायचे ,श्वास पटल वर जाईल .

-श्वास आपोआप घेतला जाईल (प्रयत्नशून्य पूरक )

-आता पुन्हा पोटाच्या स्नायूंच्या व श्वास पटलाच्या साहाय्याने पोट आत खेचून श्वास बाहेर सोडणे

-श्वास सोडल्यानंतर फक्त हीच क्रिया जलद करावी २ आवर्तने /sec

-एका सेकंदात २ आवर्तने अशी १ ते १० मिनिटापर्यंत करू शकतात .

-हि क्रिया करत असताना दम लागायला नको .

फायदे :

-श्वसन संस्था शुद्ध होऊन प्राणायामासाठी तयार होते.

-कवटीत सर्व इंद्रिये मेंदू,कान ,नाक ,घास शुद्ध होतात.

-पोटातली इंद्रिये शुद्ध होऊन पचन सुधारते.

-हृदयाला ,मेंदूला छान मसाज मिळून त्यांचे कार्य सुधारते .

-आवाज सुधारतो .

-चेहऱ्याला रक्तपुरवठा होऊन त्यामुळे चेहऱ्याचे सौंदर्य वाढते .

-पोटावरील मेद कमी होतो .

-प्राणवायूचा पुरवठा अधिक होतो.

काळजी:

सहा महिन्यापूर्वी पोटाची शस्त्रक्रिया झाली असेल तर करू नये .

हृदयाची शस्रक्रिया किंवा हृदयाचे किंवा मेंदूचे विकार असेल तर करू नये .